Zmiany w ustawie o dostępie do informacji publicznej.

Podstawowym celem nowelizacji było wprowadzenie do krajowego porządku prawnego nowego (piątego) trybu dostępu do informacji publicznej oraz zasad ponownego wykorzystywania informacji publicznych, które zostały określone w dyrektywie 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. dotyczącej ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego. Ponadto wprowadzone zostały inne zmiany, wykraczające poza dyrektywę 2003/98/WE.

Do najważniejszych zmian wprowadzonych do ustawy należy zaliczyć przewidzianą w nowelizacji możliwość ograniczenia prawa do informacji publicznej ze względu na „ochronę ważnego interesu gospodarczego państwa”. I tak zgodnie z nowym brzmieniem art. 5 ustawy: _1a. Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na ochronę ważnego interesu gospodarczego państwa w zakresie i w czasie, w jakim udostępnienie informacji:

1) osłabiłoby zdolność negocjacyjną Skarbu Państwa w procesie gospodarowania jego mieniem albo zdolność negocjacyjną Rzeczypospolitej Polskiej w procesie zawierania umowy międzynarodowej lub podejmowania decyzji przez Radę Europejską lub Radę Unii Europejskiej,
2)utrudniłoby w sposób istotny ochronę interesów majątkowych Rzeczypospolitej Polskiej lub Skarbu Państwa w postępowaniu przed sądem, trybunałem lub innym organem orzekającym.

Ponadto dla informacji publicznych o szczególnym znaczeniu dla rozwoju innowacyjności w państwie i rozwoju społeczeństwa informacyjnego, które ze względu na sposób przechowywania i udostępniania pozwalają na ich ponowne wykorzystywanie, w sposób użyteczny i efektywny (zasób informacyjny), stworzone zostanie centralnym repozytorium (art. 9a). Służyć ono będzie udostępnianiu informacji ważnych ze względu na rozwój innowacyjności w szczególności obejmujących: dane geograficzne, demograficzne, wyniki wyborów, dane o produkcji i zużyciu energii, budżetowe i podatkowe, dotyczące działalności gospodarczej, ochrony i zanieczyszczenia środowiska, zdrowotne, prawne oraz edukacyjne.

Zgodnie z przepisami ustawy, wyznaczone podmioty publicznoprawne przekazywać będą określone przez Prezesa Rady Ministrów zasoby informacyjne do centralnego repozytorium po ich uprzednim opracowaniu w celu spełnienia wymogów przewidzianych dla zasobu informacyjnego. Obowiązek przekazywania obejmie zarówno jednorazowe przeniesienie do repozytorium posiadanego zasobu informacyjnego, jak i następnie cykliczne uzupełnianie centralnego repozytorium o nowe zbierane lub tworzone informacje. Kompetencją ministra właściwego do spraw informatyzacji będzie weryfikacja poprawności przekazywanych informacji, a następnie organizacja ich przetwarzania w centralnym repozytorium (w tym udostępniania zasobu informacyjnego osobom zainteresowanym). Regulacja ustawowa w tym zakresie uzupełniona będzie przez rozporządzenie Rady Ministrów, w którym zostaną unormowane szczegółowe zagadnienia techniczne i organizacyjne prowadzenia centralnego repozytorium. Zapisy dotyczące repozytorium wejdą w życie dopiero we wrześniu przyszłego roku.

Wprowadzone nowelizacją przepisy dotyczą również zasad ponownego wykorzystania informacji publicznej. Stosownie do treści art. 23a ust. 1 usytuowanego w nowym rozdziale 2a _Ponowne wykorzystywanie informacji publicznej_,: _Wykorzystywanie przez osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej informacji publicznej lub każdej jej części, będącej w posiadaniu podmiotów, o których mowa w ust. 2 i 3, niezależnie od sposobu jej utrwalenia (w postaci papierowej, elektronicznej, dźwiękowej, wizualnej lub audiowizualnej), w celach komercyjnych lub niekomercyjnych, innych niż jej pierwotny publiczny cel wykorzystywania, dla którego informacja została wytworzona, stanowi ponowne wykorzystywanie informacji publicznej i odbywa się na zasadach określonych w niniejszym rozdziale.

Informacje publiczne do ponownego wykorzystania udostępniane są na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej, w centralnym repozytorium lub przekazywane na wniosek o ponowne wykorzystanie informacji publicznej (art. 23g).

Co do zasady informacje te udostępniane są bez ograniczeń warunkami i bezpłatnie (art. 23b). Wyjątki od powyższej zasady polegają na tym, że podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej może określić warunki jej ponownego wykorzystywania dotyczące m.in. obowiązku poinformowania o źródle, czasie wytworzenia i pozyskania informacji publicznej od podmiotu zobowiązanego, czy też obowiązku informowania o przetworzeniu informacji ponownie wykorzystywanej. Podmiot ten może nałożyć opłatę za udostępnienie informacji publicznej w celu ponownego wykorzystywania na wniosek, o którym mowa w art. 23g ust. 2, jeżeli przygotowanie informacji w sposób wskazany we wniosku wymaga poniesienia dodatkowych kosztów.

Ponieważ wprowadzenie instytucji ponownego wykorzystywania informacji publicznej wiązało się z potrzebą ujednolicenia kontroli sądowej i objęcia wszystkich spraw indywidualnych kognicją sądu administracyjnego, w wyniku nowelizacji uchylony został art. 22 ustawy dotyczący prawa wniesienia powództwa do sądu powszechnego o udostępnienie informacji oraz wprowadzone zostały zmiany w art. 21, z mocy którego: _Do skarg rozpatrywanych w postępowaniach o udostępnienie informacji publicznej stosuje się przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.), z tym że:

1) przekazanie akt i odpowiedzi na skargę następuje w terminie 15 dni od dnia otrzymania skargi,
2) skargę rozpatruje się w terminie 30 dni od dnia otrzymania akt wraz z odpowiedzią na skargę.